Przedstawione wyżej założenia oraz ich teoretyczne i praktyczne konsekwencje w znacznym stopniu określiły charakter ujęć systemowych w naukach
– 0 organizacji i zarządzaniu. W obszarze tym A.K. Koźmiński wyróżnia pięć podstawowych nurtów:
– 1) systemową teorię organizacji,
– 2) badania operacyjne,
– 3) analizę systemową,
– 4) modele dynamiki przemysłowej,
– 5) cybernetykę ekonomiczną [Koźmiński, 1983, s. 73-74],
Ze względu na zakres przedmiotowy tego podręcznika ograniczymy się do pierwszego z wymienionych nurtów. Systemowa teoria organizacji obejmuje, zdaniem Koźmińskiego, „analizę organizacji jako systemu społecznego złożonego z różnych elementów takich jak: role społeczne, cele, wartości, układy informacyjno-decyzyjne, a także techniki i metody zarządzania nawiązujące do całościowego, systemowego modelu organizacji (np. zarządzanie przez cele, metody komputerowe, metody optymalizacji alokacji zasobów i koordynacji działań)” [Koźmiński, 1983, s. 73].
Wyjaśnimy niektóre użyte wyżej pojęcia. Społeczne role organizacyjne są opisami oczekiwanych zachowań, zespołami zadań i czynności, które zostały przyporządkowane poszczególnym pozycjom w strukturze formalnej. Są standaryzowanymi wzorami zachowań wymaganych od wszystkich osób pozostających w określonej zależności funkcjonalnej względem celów systemu, niezależnie od ich indywidualnych życzeń czy zobowiązań. „To, że robotnik obsługujący wiertarkę powinien otrzymać od człowieka pracującego po jego lewej stronie kawałek metalu, że powinien wywiercić dziury w 240 takich kawałach w ciągu godziny, a każdy wykończony kawałek kłaść na prawą stronę ruchomej taśmy, stanowi przykład wymagań roli”, piszą D. Katz i R.L. Kahn [Katz, Kahn, 1979, s. 64-65], Wartości natomiast są – zdaniem tych autorów – najbardziej ogólnymi dążeniami i ideologicznymi uzasadnieniami oczekiwań odnoszących się do wszystkich osób pełniących konkretne role w systemie lub jego części.
Leave a reply