Preferencje wspólnotowe

Celem wspólnotowego systemu zamówień publicznych jest bowiem nie tyle zapewnienie prawidłowego wydatkowania pieniędzy pochodzących z budżetu, co otwarcie rynków zamówień na takich samych zasadach dla przedsiębiorców niezależnie od ich przynależności państwowej. Pozaekonomiczne kryteria wyboru ofert bywają charakterystyczne raczej dla krajowych systemów zamówień, chociaż i w doktrynie prawa wspólnotowego oraz w koncepcjach Komisji pojawiają się glosy przekonujące o dopuszczalności stosowania niektórych kryteriów pozaekonomicznych, jeżeli tylko działanie takie nie będzie stanowiło naruszenia zasady równego traktowania wszystkich oferentów. Wyjątkowa sytuacja odnosząca się do tzw. preferencji wspólnotowych została uregulowana w dyrektywie sektorowej, jednak odnosi się ona jedynie do zamówień na towary.

Problematyka stosowania preferencji i pozaekonomicznych kryteriów wyboru wiąże się w znacznym stopniu z instrumentalizacją systemów zamówień publicznych w celu osiągania określonych celów politycznych, gospodarczych lub społecznych. Stricte ekonomiczne kryterium wyboru ofert promuje podmioty najbardziej konkurencyjne, uniemożliwiając jednocześnie rozwój wybranych regionów, przedsiębiorców czy nawet pewnych grup społecznych niemających możliwości utrzymania się na danych rynkach. W związku ze znaczną ogólną wartością zamówień na towary, usługi czy roboty budowlane – państwa często rezygnują z przestrzegania zasady prawidłowego gospodarowania środkami publicznymi na rzecz promowania rozwoju określonych obszarów czy gałęzi przemysłu. Nakaz nabywania dóbr od przedsiębiorców mających siedziby w regionach opóźnionych w rozwoju czy dotkniętych bezrobociem nie oznacza, że koszty realizacji danego zamówienia są adekwatne do jego wartości – sprzyja jednak osiąganiu innych celów, często o charakterze społecznym.