Ujmując rzecz w największym skrócie można stwierdzić, że kierunek ..stosunków międzyludzkich” „odkrył” pracownika jako istotę społeczną. Podstawowe elementy modelu (stereotypu) człowieka społecznego zawarte są w wymienionych wyżej punktach.
W ten sposób w sferze zainteresowań badaczy znalazło się wiele nowych czynników (zmiennych), oddziałujących na przebieg procesów organizacyjnych. Są to:
„1) indywidualne motywacje pozaekonomiczne, a w szczególności motywacje związane z potrzebą współżycia z grupą, z poszukiwaniem uznania i prestiżu wśród towarzyszy pracy
– 2) sieć stosunków międzyosobowych, wyrosła na gruncie spontanicznych, nie kontrolowanych przez organizację interakcji (czyli wzajemnych oddziaływań – przyp. autora) między pracownikami. Całokształt owych stosunków określany jest jako nieformalna struktura przedsiębiorstwa…
– 3) subkultury wyrastające na gruncie wspólnych doświadczeń, przyjętych wartości i uznanych norm w małych grupach. Subkultury te stają się częścią «organizacyjnej rzeczywistości», dostarczają uczestnikom organizacji wzorów postępowania, nie zawsze zgodnych z celami i normami organizacji
– 4) pozaorganizacyjne, społeczne sankcje oddziałujące na zachowania pracownicze. Przy pomocy kar i nagród różnego typu grupy kontrolują, jak się okazało, bardzo skutecznie zachowania swoich członków, narzucają im postawy konformistyczne wobec uznawanych w obrębie danej subkultury wzorów, zmuszając do zachowań zgodnych z oczekiwaniami grupy nawet wówczas, gdy zachowania te nie odpowiadają przekonaniom jednostki” [Hirszowicz, 1967, s. 61].
Tyle razy użyliśmy już słowa „grupa społeczna” (nieformalna, formalna), że najwyższy już czas pojęcie to zdefiniować. Nawiązując do znanego ujęcia A.P. Hare’a przyjmujemy, iż grupa społeczna to dwie lub więcej osób, między którymi istnieją bezpośrednie interakcje (czyli kontakty „twarzą w twarz”), które są niezbędne, gdyż grupa społeczna to nie tylko osoby przekazujące sobie informacje, ale także „wymieniające” emocje. Jednostki te musza mieć wspólny cel (cele), muszą akceptować i realizować (często pod groźbą sankcji) pewne wspólne wartości i normy. I wreszcie, grupa społeczna to taki zbiór osób, w którym istnieje społeczna struktura z wyraźnie zaznaczającą się osobą przywódcy [Mika, 1972, s. 171],
Leave a reply