Podstawą każdej koalicji kierownictwa i jednocześnie podstawą funkcjonowania każdej organizacji są ustalone w wyniku przetargu wspólne interesy – cele firmy. Cyert i March podkreślają, że:
– 1) cele organizacji są efektem różnego rodzaju w’ymuszeń zewnętrznych i wewnętrznych oraz ograniczeń
– 2) organizacja toleruje rozbieżność celów i decyzji podejmowanych przez różne jej części w różnym czasie
– 3) warunkiem umożliwiającym podejmowanie decyzji w sytuacjach braku spójności celów jest decentralizacja uprawnień decyzyjnych
– 4) cele będące rezultatem przetargu są zawsze w pewnym stopniu konfliktogenne
– 5) cele zmieniają się wraz ze zmianami w koalicji dominującej w organizacji.
Rozwinięciem tych tez jest behawiorystyczna teoria celów organizacji [Cyert, March, 1965]. Koncepcja Cyerta i Marcha jest najpełniejszym rozwinięciem modelu koalicyjnego w teorii organizacji. Przyczyniła się do wzrostu zainteresowania badaczy społecznymi mechanizmami formułowania celów organizacyjnych i alokacji zasobów. Opiera się jednak na dwóch trudnych do przyjęcia założeniach, zgodnie z którymi:
– 1) cele organizacji nie mogą być ze sobą sprzeczne (a przecież w praktyce często ten warunek nie jest spełniony)
– 2) koalicję kierownictwa można traktować jako jednego przedsiębiorcę- -stratega, co jest nadmiernym uproszczeniem rzeczywistości.
Wady tej nie mają koncepcje organizacyjnych gier społecznych M. Croziera i E. Friedberga oraz A.K. Koźmińskiego i AM. Zawiślaka.
Zanim przedstawimy wybrane elementy tych koncepcji, pragniemy podkreślić, że we współczesnej nauce obok człowieka ekonomicznego, społecznego, samorealizującego się, racjonalnego decydenta i innych funkcjonuje także model gracza. Już w 1934 roku Florian Znaniecki wyróżnił:
– 1) ludzi dobrze wychowanych,
– 2) ludzi pracy,
– 3) ludzi zabawy [Znaniecki, 1974, s. 134 i nast.].
Koalicja kierownictwa – ciąg dalszy
Kryterium, jakim się posłużył, była dominacja w okresie dzieciństwa i młodości wpływu jednego z następujących kręgów społecznych: wychowawczego (rodzina lub szkoła), pracy (gospodarstwo rolne, warsztat, fabryka) lub zabawy (rówieśnicy). Cechą człowieka zabawy (gracza) jest czerpanie satysfakcji nie tyle z uzyskanego wyniku, co z samego przebiegu gry – emocje „tu i teraz”. W zależności od rodzaju zabaw, w których różni ludzi biorą udział najczęściej, które najbardziej ich interesują, możemy mówić o:
– 1) ludziach zabawy towarzyskiej,
– 2) ludziach gry politycznej,
– 3) bojowcach.
Szczególnie interesująca jest grupa druga. Znaniecki pisał: „Zamiłowany uczestnik gry politycznej nie interesuje się naprawdę ideologiami i programami politycznymi. Występuje to zupełnie wyraźnie w grze politycznej amerykańskiej, gdzie programy partii mało się różnią. […] Głębokie i szczere dążenia ideowe stają na przeszkodzie powodzenia w grze politycznej toteż rzeczywiści ideowcy, jeśli uczestniczą w tej grze, są zwykle figurami szachowymi, posuwanymi przez wytrawnych, zapalonych graczy, którzy wprawdzie dbają o reguły, lecz nie myślą gry podporządkowywać jakimś odległym celom” [Znaniecki, 1974, s. 284],
Leave a reply