Ład, czyli zapewnienie właściwego – swojego – miejsca dla każdego człowieka i rzeczy w organizacji. „Ład społeczny wymaga dokładnej znajomości potrzeb ludzkich i środków przedsiębiorstwa oraz zachowywania stałej równowagi pomiędzy tymi potrzebami oraz środkami”, wymaga w szczególności racjonalnego doboru pracowników [Fayol, 1947 Kurnal, 1972, s. 308].
Ludzkie traktowanie pracowników, podejście życzliwe i sprawiedliwe. Stabilizacja personelu, dzięki której szeregowi pracownicy mogą osiągnąć biegłość w wykonywaniu zadań, a kierownicy zdobyć niezbędne doświadczenie, nabrać pewności siebie i pozyskać zaufanie innych.
Inicjatywa, czyli umiejętność wysuwania koncepcji i ich realizowania. Zasada ta dotyczy wszystkich pracowników, z tym, że „Przełożony powinien umieć zrezygnować częściowo z własnych ambicji, aby jego podwładni mogli uzyskać satysfakcję związaną z podejmowaniem inicjatywy” [Fayol, 1947 Kurnal, 1972, s. 311].
Zgranie personelu (harmonia), które powinno być osiągnięte lub utrzymane dzięki kierownikom pamiętającym na co dzień o haśle: „w jedności siła”.
Henri Fayol zwrócił uwagę na to, że sprawne funkcjonowanie firmy zależy nie tylko od przestrzegania wskazanych reguł, ale także od realizowania, w sposób ciągły, ściśle określonych czynności. Pogrupował je w tzw. funkcje (czynności) przedsiębiorstwa:
– 1) techniczne (produkcja),
– 2) handlowe (kupno, sprzedaż, wymiana),
– 3) finansowe (poszukiwanie kapitałów i obrót nimi),
– 4) ubezpieczeniowe (ochrona majątku i osób),
– 5) rachunkowościowe (inwentaryzacja, bilanse, koszty, statystyka),
– 6) administracyjne.
„Myślenie funkcjonalne”
Najwyraźniejszym strukturalnym odzwierciedleniem tego typu funkcji są we współczesnych instytucjach tzw. piony organizacyjne, czyli zespoły komórek podporządkowane poszczególnym członkom naczelnego kierownictwa (dyrekcji). Przykładowo, w jednym z polskich przedsiębiorstw remontujących urządzenia energetyczne i ciepłownicze wyróżniono następujące piony: dyrektora naczelnego (obejmując m.in. radcę prawnego, wydział zarządzania, wydział kontroli wewnętrznej, wydział bhp, wydział normowania pracy), kierownika rejonu kontroli jakości i pomiarów, dyrektora technicznego, głównego specjalisty ds. inwestycyjnych, dyrektora ekonomicznego i głównego księgowego.
„Myślenie funkcjonalne” jest dziś szeroko wykorzystywane w projektowaniu systemów zarządzania [Hijmans, 1954 Strzelecki, 1986 Pawłowski, Trzecieliński, 1988],
Najwięcej uwagi H. Fayol poświęcił czynnościom administracyjnym. Pogrupował je w następujące funkcje (subfunkcje w obrębie funkcji administracyjnej):
– 1) przewidywanie, tj. badanie przyszłości i ustalanie odpowiedniego do niej programu działania,
– 2) organizowanie, czyli tworzenie materialnego i społecznego organizmu przedsiębiorstwa,
– 3) rozkazywanie, rozumiane szeroko jako oddziaływanie na personel,
– 4) koordynowanie, czyli łączenie, jednoczenie i harmonizowanie wszystkich czynności i wysiłków,
– 5) kontrolowanie, tj. czuwanie nad tym, aby wszystko odbywało się zgodnie z ustalonymi przepisami (wzorcami) i wydanymi poleceniami [Fayol, 1947, s. 37].
Leave a reply