Można sporządzać rozmaite typologie ról organizacyjnych, przyjmując różne kryteria podziału. Na przykład, ze względu na pozycję w hierarchii można wyróżnić role kierownicze i wykonawcze, ze względu na funkcję pełnioną w systemie – role produkcyjne i administracyjne, te ostatnie zaś (produkcyjne i administracyjne) można podzielić na liniowe, sztabowe i pomocnicze [Koźmiński, 1974, s. 188-121].
Szczególnie dużą popularność wśród teoretyków i praktyków zarządzania zyskała lista dziesięciu ról, jakie najczęściej pełnią i pełnić muszą menedżerowie, ułożona przez Henry’ego Mintzberga w 1975 roku. Role te przedstawiliśmy w rozdziale II.
Spójrzmy teraz przez systemowe okulary na przedsiębiorstwa, banki, firmy świadczące rozmaite usługi, instytucje administracyjne, szkoły, szpitale
– 1 inne organizacje nastawione i nie nastawione na zysk {profit and non-profit). Zobaczymy, że charakteryzują się one przedstawionymi niżej cechami.
Wszystkie organizacje są jednocześnie systemami sztucznymi i naturalnymi. Są tworami sztucznymi, gdyż ludzie konstruują je świadomie dla realizacji mniej lub bardziej konkretnie określonych celów i misji. Podstawowe cele formalne zawarte są w aktach o utworzeniu organizacji (aktach erekcyjnych) lub statutach – specyficznych organizacyjnych konstytucjach. Misje także możemy odnaleźć w wymienionych dokumentach. Zwykle formułuje się je jednak oddzielnie w postaci tzw. credo firmy. Misja określa trwałe dążenie organizacji, pożądane stany, na które zorientowane są lub powinny być działania podejmowane przez jej uczestników. Formułujemy ją odpowiadając głównie na pytania:
– Po co organizacja istnieje?
– Do czego ma dążyć?
– Co ma osiągnąć?
– Czyje i jakie potrzeby powinna zaspokajać?
– Jakie jest jej społeczne przeznaczenie, posłannictwo? [Krzyżanowski, 1992, s. 181].
Leave a reply