Składniki społeczne

Organizacje są uporządkowanymi systemami społeczno-technicznymi. Składają się z podsystemów, które różnią się przede wszystkim możliwością przewidywania zachowań i reakcji na rozmaite oddziaływania. Elementy techniczne: struktura formalna organizacji, procedury, systemy informacyjne, wyposażenie techniczno-technologiczne możemy konstruować podobnie jak maszyny. Stosując ściśle inżynierskie metody projektowania i uwzględniając różne parametry uzyskujemy prawie pewność co do przyszłego działania tych elementów. Na przykład, projektując strukturę wysmukłą, czyli taką, która ma dużą ilość szczebli i małą rozpiętość kierowania, możemy być właściwie pewni, że uzyskamy efekty w postaci długiego czasu podejmowania decyzji, wielu zniekształceń informacji, konieczności powtarzania nadawanych komunikatów (redundacji) itp.

Składniki społeczne: cele i zadania rzeczywiście realizowane w organizacji oraz różne aspekty zachowań jednostek i funkcjonowania grup są trudno przewidywalne. To, co zdarzy się w tym podsystemie, jakie będą reakcje (odpowiedzi) na nasze oddziaływania, możemy przewidzieć tylko z prawdopodobieństwem mniejszym od jedności. Pewność jest właściwie wyłącznie dziełem przypadku. Wiemy na przykład, że motywowanie polega na odpowiednim stosowaniu bodźców' pozytywnych (nagród) i negatywnych (kar). Zapominamy jednak niekiedy, że „obiektywna” nagroda może być „subiektywną” karą i zamiast pobudzić pracownika do efektywniejszego działania może go tylko zniechęcić. Premia w wysokości 50 zł przydzielona przez przełożonego może być odebrana przez pracownika jako kara, gdy liczył on np. na 80 i na tyle oceniał swój dodatkowy wysiłek, nadzwyczajny wkład wniesiony do organizacji. Według niego nie nagrodzono go, mimo iż jego nazwisko figuruje na liście premii, lecz ukarano, oszukano na kwotę 30 zł. Co zrobi w przyszłości? – Nie wiemy: albo zniechęci się i obniży swoją efektywność, albo będzie otwarcie wysuwał większe żądania, albo zwiększy aktywność, chcąc pokazać, że pieniądze nie są dla niego najważniejsze lub że oceniono go niesprawiedliwie, albo…, albo… Możliwości jest bardzo wiele.